Ludność

LUDNOŚĆ GMINY NA PRZESTRZENI DZIEJÓW

Pierwsze dane demograficzne o liczbie ludności na terenach obecnej Warty Bolesławieckiej posiadamy z roku 1885 kiedy podano, że ówczesną Wartę zamieszkiwało 935 osób, z czego 90 w budynkach folwarcznych i 845 w gminnych. W podanej liczbie mieściło się 13 zagrodników – inaczej najbogatszych chłopów zwanych bauerami.

Z roku 1885 posiadamy pierwsze dokładne i wiarygodne informacje dotyczące zaludnienia wsi Iwiny, wskazujące na podział lwin na dwie części Górną i Dolną. Z zapisanych danych wynika, że Górne lwiny miały 491 mieszkańców, z czego 6 zagrodników, 31 ogrodników i 41 chałupników. Spośród ogólnej liczby aż 117 osób mieszkało w budynkach folwarcznych, zaś reszta - 374 w pozostałych. W Dolnych lwinach żyło zdecydowanie mniej ludzi , bo tylko 138; 29 mieszkało w budynkach folwarcznych, 8 było ogrodnikami i 10 chałupnikami. W 1925 roku wieś Ober Mittlau razem z dwoma folwarkami liczyła 489 mieszkańców, przy czym w budynkach folwarcznych mieszkało aż 148 osób. Nieder Mittlau w tym samym czasie zasiedlało 102 mieszkańców. W roku 1939 we wsi mieszkało 447 osób.

Wieś Lubków w 1885 roku zamieszkiwały 494 osoby, z czego aż 100 było lokatorami budynków folwarcznych, zaś reszta, czyli 394 osoby - pozostałych zabudowań wiejskich. Wtedy to wśród nich odnotowano 20 ogrodników i 63 chałupników. W roku 1925 obliczono razem ze wszystkimi podległymi folwarkami liczbę 454 osób, czyli mniej niż przed czterdziestoma laty. W 1939 roku mieszkały w Lubkowie 603 osoby w 160 gospodarstwach domowych. Spośród nich aż 215 osób zatrudnionych było w przemyśle i rzemiośle.

Zaludnienie wsi Raciborowice, również liczono oddzielnie uwzględniając podział na Ober Gross Hartmannsdorf i Nieder Gross Hartmannsdorf. Dla tych dwóch części posiadamy informacje z 1885 roku. Wtedy to w Górnych Raciborowicach mieszkało 984 osoby, w tym 25 zagrodników, 54 ogrodników i 108 chałupników. W dolnej części wsi obliczono 655 mieszkańców, z czego 19 było zagrodnikami, 35 ogrodnikami i 42 chałupnikami; 23 zasiedlało budynki folwarczne, zaś reszta, czyli 632 mieszkańców mieszkało w pozostałej części wsi. W sumie Raciborowice zamieszkiwało wówczas 1639 osób. Pierwsze – według danych z 1925 roku - miały razem z budynkami folwarcznymi 1165 mieszkańców, natomiast drugie z koloniami Kirsch, Günther, Gr. Vorwerk - 867 mieszkańców. W roku 1939 obliczono 2152 mieszkających tu osób, skupionych w 584 gospodarstwach domowych, z czego aż 1034 pracowało w miejscowym przemyśle, a jedynie 737 utrzymywało się z pracy na roli.

W roku 1885 w osadzie Niebełczyce odnotowano 267 mieszkańców, z czego 3 zagrodników, 6 ogrodników i 39 chałupników. Dalsze spisy ludności dotyczyły samej Warty Bolesławieckiej.

W ciągu kilkuset lat istnienia wsi Wartowice obliczano liczbę mieszkających tu ludzi dodając ją do stanu zasiedlenia Warty Bolesławieckiej. Osobne dane mamy natomiast z roku 1925, według których Wartowice zamieszkiwało 148 osób.

W roku 1885 obliczono, że wieś Szczytnicę zamieszkiwało 552 osoby, z czego 17 zagrodników, 21 ogrodników i 41 chałupników. W 1925 roku naliczono 528 mieszkańców, zaś w roku 1939 mieszkało tutaj 518 osób.

Według danych z roku 1885 Wilczy Las zamieszkiwało 274 osoby, z czego aż 158 w zabudowaniach dworskich i 116 w gminnych. Wśród nich było 13 ogrodników i 9 chałupników. W roku 1925 w Wilczym Lesie mieszkało 285 osób, z czego 140 w budynkach dworskich. Zapisy z roku 1939 odnotowują 216 mieszkańców w tej wsi.

W roku 1885 w Górnym Tomaszowie mieszkało 749 osób, z których 54 żyło w zabudowaniach folwarcznych, zaś reszta - czyli 695 osób w gospodarstwach. Wśród nich było 14 zagrodników, 19 ogrodników i 77 chałupników. W Dolnym Tomaszowie mieszkało wtedy 671 ludzi, z czego aż 130 w folwarku i 541 w zabudowaniach wiejskich. W tej części wsi gospodarowało wtedy 8 zagrodników, 12 ogrodników i 71 chałupników. W 1925 roku obliczono ogólną liczbę mieszkańców na 1444 osoby, z czego w górnej części wsi mieszkało wtedy 725 i 61 w budynkach folwarcznych, zaś w dolnej i koloniach 526 dusz i 132 w budynkach dworskich. W roku 1939 we wsi Dolny Tomaszów i w jej koloniach Frauenvorwerk, Haidau, Ziegelhäuser mieszkało 598 osób, zaś w Górnym 835, co dawało w sumie 1433 osoby.

Dzięki kronice, jaka została wysłana przez przedwojennego mieszkańca Jurkowa wiemy, że wieś w 1788 zamieszkiwało 404 mieszkańców, w 1826 - 416 mieszkańców w tym 8 katolików, a w 1930 – we wsi żyło 380 jurkowiczan.

Kolejne dane demograficzne pojawiają się dopiero po zakończeniu II wojny światowej. Obecne tereny zachodniej Polski, to dawne „ziemie odzyskane”, dla których charakterystyczny był okres bezpośrednio następujący po zakończeniu wojny – był to czas wysiedleń ludności niemieckiej i wprowadzanie na ten teren ludności polskiej.

Obecną Gminę Warta Bolesławiecka tworzy niemal wyłącznie ludność napływowa. Badanie ksiąg meldunkowych, jakie powstawały w pierwszych latach powojennych i były prowadzone do lat 70-tych pozwalają nam na ustalenie pochodzenia naszych mieszkańców. I tak przykładowo:

• SZCZYTNICA – to w niemal w 100% przesiedleńcy z Jugosławii. Zanotowaliśmy także przybycie do tej wsi 2 przesiedleńców z Tarnobrzegu i 5 z byłego Związku Radzieckiego;
•   RACIBOROWICE GÓRNE – to w 16% przesiedleńcy z byłego ZSRR, 40% - z centralnej Polski, 40% - z Jugosławii, 3% stanowią Niemcy i autochtoni, 1% stanowią Polacy, którzy powrócili z Francji;
• WARTA BOLESŁAWIECKA - jej ludność w 80% stanowią Polacy z byłego ZSRR, 15% - z Jugosławii i ok. 5% to przesiedleńcy z terenów Polski;
• WARTOWICE – niemal 94% to Polacy, którzy przybyli na nasz teren z Jugosławii, 5% - stanowią przesiedleńcy z terenów Polski, 1% - z Ukrainy;
• TOMASZÓW BOLESŁAWIECKI - w okresie powojennym zaludnili Polacy, którzy przybyli z terenów dawnej Jugosławii – 57% i terenów Związku Radzieckiego – 36%. Tylko 6,5% stanowią autochtoni i Polacy, którzy przenieśli się do wsi z innych rejonów Polski, a 0,5% to przybysze z różnych krajów Europy, m.in. Niemiec, Węgier, Rumunii.

Gminę Warta Bolesławiecka w 1946 roku, według rocznika statystycznego GUS z tego okresu, zamieszkiwało już – również dzięki przesiedleniom Polaków z Bośni - 4 309 mieszkańców, w tym 1 732 mężczyzn, a więc stanowiących 40% populacji. Zmiany w liczbie ludności w dalszych latach okresu powojennego i bliższych współczesności przedstawia zestawienie zawarte w poniższej tabeli.

Aut. Małgorzata Kwiatkowska - Sekretarz Gminy

LUDNOŚĆ NA TERENIE GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA
W LATACH 1946-2008

STALI MIESZKAŃCY GMINY w latach  1993 - 2009

GMINA:

ogółem 8356, w tym: kobiety - 4183; mężczyźni 4173

w tym:

• stali mieszkańcy - 8174, w tym: kobiety - 4082; mężczyźni - 4092
• czasowi mieszkańcy - 182, w tym: kobiety - 101; mężczyźni - 81

IWINY:

ogółem 1283, w tym: kobiety - 645; mężczyźni - 638

w tym:

• stali mieszkańcy - 1274
• czasowi mieszkańcy - 9

JURKÓW:

ogółem 269, w tym kobiety - 130; mężczyźni - 139

w tym:

• stali mieszkańcy - 269
• czasowi mieszkańcy - 0

LUBKÓW:

ogółem 387, w tym kobiety - 174; mężczyźni - 213

w tym:

• stali mieszkańcy - 386
• czasowi mieszkańcy - 1

RACIBOROWICE DOLNE:

ogółem 750, w tym kobiety - 376; mężczyźni - 374

w tym:

• stali mieszkańcy - 740
• czasowi mieszkańcy - 10

RACIBOROWICE GÓRNE:

ogółem 1440, w tym kobiety - 741; mężczyźni - 699

w tym:

• stali mieszkańcy - 1421
• czasowi mieszkańcy - 19

  SZCZYTNICA:

ogółem 1037, w tym kobiety - 510; mężczyźni - 527

w tym:

• stali mieszkańcy - 939
• czasowi mieszkańcy - 98

TOMASZÓW BOLESŁAWIECKI:

ogółem 1831, w tym kobiety 916; mężczyźni - 915

w tym:

• stali mieszkańcy - 1808
• czasowi mieszkańcy - 23

WARTA BOLESŁAWIECKA:

ogółem 861, w tym kobiety - 443; mężczyźni - 418

w tym:

• stali mieszkańcy - 843
• czasowi mieszkańcy - 18

WARTOWICE:

ogółem 306, w tym kobiety - 153; mężczyźni - 153

w tym:

• stali mieszkańcy - 303
• czasowi mieszkańcy - 3

WILCZY LAS

ogółem 192, w tym kobiety - 95, mężczyźni - 97

w tym:

• stali mieszkańcy - 191
• czasowi mieszkańcy - 1